หัวข้อ: โคลงฤาษีดัดตน

[ดินหญ้ากาช้ำ]

ท่าที่ 21 แก้เสียดอก   (พระศรีวิสทุธิวงศ์)

    ยืนเหนี่ยวข้อเท้าเชิด          หัตถ์เห็น ยากแฮ
แก้เสียดทรางเส้นเอ็น              ขอดได้
นารทเศกไม้เปน                    ปลิงเกาะ กระบี่พ่อ
ยิ้มเยาะวานรให้                     เหือกร้ายรังแก       
      
ท่าที่ 22 แก้ลมจันทฆาต,ลมเข่า,ลมขา,ลมหน้าอก (สมเด็จพระสังฆราช)

    พระนารอทวายุเร้า              ทรวงรัน ทำนา
ขัดเข่าขาแลจัน                     ทฆาตร้าย
ฉวยเท้าท่ายืนหัน                  เหินเยี่ยง เหาะแฮ
มือหนึ่งคั้นเข่าซ้าย                 เสื่อมสิ้นสี่ลม

ท่าที่ 23 แก้เข่าขัด   (พระยาอัษฎาเรืองเดช)

     ชฏิลดาบสเบื้อง               แบบฉบับ
ยืนแยกขาขวาทับ                  เข่าซ้าย
ประนมหัตถ์ดัดกายกลับ           เบือนบิด ตนแฮ
ลมขัดข้อเข่าร้าย                   เร่งร้าง ห่างสูญ       
      
ท่าที่ 24 ดำรงกายอายุยืน   (กรมหมื่นไกรสรวิชิต)

      ทิศภัยโพ้นผนวชข้าง        เขาเขิน
ทิวหนัศชายเนิน                   ท่าน้ำ
ปรนนิบัติดัดองค์เจริญ             ชนมชีพ พระนา
กุมกดธารกรค้ำ                    พ่างพื้นยืนยัน       

ท่าที่ 25 แก้ลมประกัง (เจ้าพระยาพระคลัง)

    กาลชฏิบดัดมล้าง            ลมดุ
ไคลขมับจับหณุ                  นวดเน้น
มึนเศียรมืดจักษุ                   เสื่อมสร่าง ไซ้แฮ
ไว้ฉบับบอกเส้น                  ประสิทธิแก้ลมปะกัง       
      
ท่าที่ 26 แก้ตะโพกสลักเพชร (พระอมรโมลีี)   

      สรภังค์ดาบสตั้ง            ตนตรง
ถ่างบาททั้งสองทรง            แย่แต้
กำหมัดดัดกรจง                  กดคู่ ขานา
ตะโพกสลักเพชรม้า              เมื่อยล้าชาหาย      
      
ท่าที่ 27 แก้ลมชักปากเบี้ยว ลมลิ้นตาย,ลมเท้าเหน็บ,ลมมือเหน็บ (หลวงลิขิตปรีชา)   

      ผิวลมเข่าค่อขั้ง             เหน็บหนัก
กายสั่นฟันชิดชัก                 ปากเบี้ยว
พระกาลสิทธิแถลงลักษณ์       เลศท่า แก้นอ
เหนี่ยวไหล่หน่วงเท้าเอี้ยว       อกโอ้อนิจจัง

ท่าที่ 28 แก้เข่าขัด   (พระอมรโมลี)

       นักสิทธิโสภาคย์พร้อม       พรหมจรรย์
ชื่อมหาสุธรรม์                       เลิศแท้
เท้าเหยียบยึดหัตถ์ยัน              ขยำเข่า สองนา
ขบขัดข้อเข่าแก้                     เมื่อยล้าลมถอย       
           
ท่าที่ 29 แก้ลมในลำลึงค์   (พระอมรโมลี)

       อัคคะตบะเพี้ยง               พลิงผลาญ ภพฤา
ถวายเกราะองค์อวตาร              ท่านนั้น
นั่งดัดหัตถ์สองผสาน                พนมนิ่ง อยู่นา
เพื่อขัดปัสสาวะอั้น                   ออกได้โดยใจ       
      
ท่าที่ 30 แก้มือแก้เท้า (พระยาธิเบศร์บดี)

      พระสุทัศน์นสถิตย์ล้ำ          เถื่อนรหง
ครองเครื่องนักสิทธิทรง            ห่อเกล้า
ลมดั่งค่อหัตถ์ชงฆ์                  หัตถ์ช่วย ดัดแฮ
นั่งกระหย่งยุดเท้า                  หัตถ์ช้อย เช่นรำ
      

[ดินหญ้ากาช้ำ]

ท่าที่ 31 แก้กล่อนแก้ปัตคาด (พระศรีวิสุทธิวงศ์   )
     
      แยกขาขืนเข่าตั้ง               ตนตรง
แขนแนบหนีบสะเอวองค์            แน่นแฟ้น
คาวินทร์ดำรง                         กายดัด นี้ฤา
แก้กล่อนปัตคาดแม้น                 แพทย์แก้ม้วยมึน       
      
ท่าที่ 32 แก้ลมอัมพฤกษ์ (พระศรีวิสุทธิวงศ์)
     
      โควินทร์แนะกกให้              รามแผลง อสูรฤา
สาบไก่นนทรีแรง                     ฤทธิเฝ้า
อัมพฤกษ์พิบัติแสดง                  ดัดดับ คลายนอ
ตั้งซ่นสองมือเข้า                      ประทับข้างขืนองค์
      
ท่าที่ 33 แก้ลมส้นเท้า (พระศรีวิสุทธิวงศ์   )
       
       นาไลยไกรเกริกฟ้า            ดินขาม
หมู่แพทย์พึงนับนาม                 ท่านไหว้
บาทาที่กระทกตาม                  ตาตุ่ม แลพอ
กดเข่าเหนี่ยวแข้งให้                 ส้นเท้ามละลม
      
ท่าที่ 34 แก้เอว (พระศรีวิสุทธิวงศ์)   
          
       พระวัชมฤคเลี้ยง              บุตรลบ
นั่งหย่องสองมือจบ                  เจิดหน้า
แก้เส้นสะดุ้งขบ                       เอวยอก หายนอ
ใครอย่าหมิ่นประมาทถ้า             ท่านเท้าให้ลอง
      
ท่าที่ 35 แก้ลมในขา (กรมหมื่นไกรสรวิชิต)
       
        รูปมนุษย์หน้าประหนึ่งเนื้อ    นามกระไลย โกฎแฮ
บุตรอิสีสิงค์ไสย                        สาตรรู้
ระบอบระบิลไตร                        ดายุค โน้นพ่อ
นั่งหย่องสองหัตถ์คู้                     ศอกแก้ลมขา
      
ท่าที่ 36 แก้เวียนศีรษะ   (พระพุทธโฆษาจาริย์)
       
       แบะขาคู้เข่าเข้า                  สันเสมอ
บิดไหล่หงายแขนเผยอ                ยึดไว้
เวียนเศียรจิตใจเผลอ                   พลันเสื่อม  ส่างนอ
พระสุธามันต์ได้                 ดัดแล้วอย่าฉงน      
      
ท่าที่ 37 แก้ลิ้นกระด้าง (พระรัตนมุนี)
     
      พระภาระทวาชะเชื้อ             ชีดง
อยู่ป่าอาศัยพง                          พุ่มไม้
คุกเข่าหัตถ์ไคว่ตรง                     อุระภาค  ตนนา
แก้กระด้างลิ้นได้                        ท่านี้ดีจริง

ท่าที่ 38 แก้กล่อนในทรวง   (พระรัตนมุนี)
     
      พระวัชรอัคนิศนี้                  เชิญนรายณ์ มานอ
มล้างเหล่าอสูรหลาย                 เลี่ยนหล้า
แยกขาแย่ยอกาย                     สองหัตถ์ท้าวแฮ
แก้กล่อนร้อนอุระกล้า                 เกลื่อนสิ้นเสื่อมสูญ

ท่าที่ 39 แก้ไหล่แก้ตะโพก   (พระรัตนมุนี)   
   
     พระชนกนักสิทธนี้               ชนะมาร
ไตรเพทไตรพิธญาณ                 ย่อมแจ้ง
ยอกไหล่ยอกตะโพกปาน            ปืนปัก อยู่นอ
คู้เข่าศอกกดแข้ง                     หัตถ์เคล้นไครทรวง

ท่าที่ 40   แก้เท้าเย็นใจสวิงสวาย (หลวงลิขิตปรีชา)
   
    นักพรตประพฤติสร้าง             จรรยา
เชิดชื่อกระบิลดา                     บสเจ้า
เท้าซ้ายไขว่เพลาขวา               มือหน่วง เข่าเอย
ลมระงับจับเย็นเท้า                   อีกทั้งสวิงสวาย

[ดินหญ้ากาช้ำ]

ท่าที่ 41 แก้ไหล่แก้ขา (พระองค์เจ้านวม)

      สุกทันต์นักสิทธิ์เถ้า       เที่ยวเก็บ ยานา
ทาไหล่ชาขาเหน็บ               บ่อเปลื้อง
ลุกนั่งยิ่งยอกเจ็บ                 จึงดัด ตนแฮ
ยืนยืดเอวองค์เยื้อง               ย่างเท้าท่าหนัง       
      
ท่าที่ 42 แก้กล่อนปัตคาต   (หลวงชาญภูเบศร์)

       สัชนาไลยลี้หลีก            ละสง สารแฮ
ยืนย่างหยัดเหยียดองค์           อ่อนแล
สองหัตถ์ท่่่าทีทรง                ศรสาตร ไปเอย
บำบัดปัตคาตแก้                   กล่อนแห้งหืดหาย

ท่าที่ 43 แก้คอเคล็ดไหล่ขัด (พระองค์เจ้าทินกร)

      นักพรตภักตร์เพศม้า              มีแผน พม่านาม
ชื่ออัศวมุชีแขน                     คู่คู้
ท่่าอัดตัดเหลี่ยมแบน              แบะเข่า
คอเคล็ดแคลงไหล่หลู้             โฉลกแก้ตลอดกัน
      
ท่าที่ 44 แก้คอแก้ไหล่ (จมื่นราชนาคา)

   อีสีสิงค์ดาบสหน้า              เป็นมนุษย์
เขางอกแง่เศียรดุจ                ดั่งเนื้อ
ยืนดัดหัตถ์สองหยุด               กันกด เอวนา
คอไหล่ไข้รังเรื้อ                   โรคร้ายรึงถอย
       
ท่าที่ 45 แก้ลมอัณฑวาต (พระองค์เจ้าศิริวงศ์)

     โยคีอะแหม่แม้น              แขกพราหมณ์ พรตแฮ
มือสิบเอ็ดนิ้วสลาม                ศิวะไท้
แ้ก้ลมอัณฑวาตตาม                  ลำแล่น เสียวนา
คู้เข่าทั้งสองไขว้                   หัตถ์เคล้นไคลคอ
        
ท่าที่ 46 แก้เสียดข้าง (พระอริยวงศ์มุนี)

      พระองค์อมรเมศแก้            กายโกง
ลนเสียดเสียวสลักโครง             ปวดอู้
ซ่นเหนี่ยวเกี่ยวไหล่โชลง           ลมแบ่ง เบาเฮย
มือหนึ่งเหนี่ยวขาคู้                   ขยาดถ้าระอาทำ
        
ท่าที่ 47 แก้วิงเวียน (พระอริยวงศ์มุนี)

       ฤาษีสุเมธนี้นั่ง                 ไม่ถนัด
กระหย่งเท้าเข่าขัด                   เหลี่ยมถ้า
เอี้ยวองค์อีกสองหัตถ์                ไหว้เหวี่ยง อยู่เฮย
แหงนภักตร์ที่เพ่งฟ้า                     บอกแก้วิงเวียน
      
ท่าที่ 48 แก้ลมมหาบาดทะยัก (พระอริยวงศ์มุนี)

        ดาบสบรเมศร์แก้            ลมหลัก
เรียกมหาบาดทะยัก                ยิ่งร้าย
นั่งสมาธิ์หัตถ์สองชัก                ฉุดแค่ง ขาแฮ
อกแอ่นอืดอัดย้าย                   โยกเยื้องอินทรีย์
      
ท่าที่ 49 แก้แขนขัด    (พระอริยวงศ์มุนี)

        ระบือนามโคบุตรก้อง       กุณฑ์สรร สฤษดเฮย
ถอดหทัยทศกรรฐ์                  เก็บไว้
ท่าดัดพับเพียบผัน                   ภักตร์น่อย ณ แฮ
แขนไค่ขัดเท้าให้                    หัตถ์ไข้นวดแขน
        
ท่าที่ 50 แก้ลมปัตคาดลมในเอว (พระยาศรีสหเทพ)

        จุลพรหมสี่พักตร์นี้           แผลงฤทธิ์
ยกเขาเหยียดแขนอีสิต             เสือกเท้า
แผนแพทย์พัดโหนดพิส-            ดารบอก ไว้นา
แก้ปัตคาดขึ้นเร้า                    อกบั้นเอวหาย